Zioła zawierają wiele substancji aktywnych, które mogą bardzo silnie oddziaływać na organizm. Dlatego zawsze trzeba je stosować ostrożnie i mądrze , a więc mając wiedzę o tym, jaki skutek może wywołać konkretna roślina.
Zioła stosowane w czasie laktacji można podzielić na kilka grup:
- zioła mlekopędne
- zioła hamujące laktację
- zioła stosowane miejscowo
- zioła stosowane z innych przyczyn w trakcie laktacji.
Pamiętajmy, że nie wolno przesadzać z ilością ziół w czasie karmienia piersią. Zwłaszcza że nie przeprowadza się badań klinicznych z udziałem kobiet karmiących piersią. Niektóre zioła mogą spowodować rozdrażnienie lub biegunkę u dziecka. Nasze przekonanie, że są to zioła bezpieczne i możemy je polecić, opiera się przede wszystkim na wieloletniej tradycji ich stosowania – w wielu krajach i kulturach. I choć badania naukowe nie potwierdziły ich wpływu na laktację, to wielu kobietom ich stosowanie rzeczywiście bardzo pomaga.
Zioła mlekopędne
W Polsce, aby wspomóc laktację, najczęściej stosuje się:
- anyż,
- koper włoski,
- koper ogrodowy
- i kminek.
Są to zioła wchodzące w skład mieszanek i herbatek laktacyjnych czołowych producentów zielarskich (Herbapol, PhytoPharm).
Zioła mlekopędne są bezpieczne dla dziecka, jeżeli nie są spożywane w nadmiernych ilościach (1-2 szklanki naparu lub napoju z granulatu dziennie). Pożądany efekt pojawia się po kilku dniach stosowania herbatek, warto też co kilka tygodni zmienić zestaw ziół na nieco inny lub przerwać stosowanie herbatki na tydzień lub dwa – daje to lepszy efekt niż używanie tego samego zestawu przez dłuższy czas. Zwykle herbatek na laktację potrzebują kobiety które martwią się ilością pokarmu po powrocie do pracy lub mamy bliźniaków, które jakiś czas są rozdzielone z dzieckiem, kiedy dziecko jest chore i gorzej ssie, kiedy mama jest chora, niekiedy w trakcie menstruacji, w czasie tzw. kryzysów laktacyjnych
Składniki najpopularniejszych herbatek laktacyjnych i ich działanie inne niż laktogenne:
Biedrzeniec anyż – owoce, działa wiatropędnie, przeciwkaszlowo, słabo wykrztuśnie, bakteriobójczo; w Holandii ciastka z anyżem są tradycyjnym podarunkiem dla młodych mam
Czarnuszka siewna- nasiona, działa żółciopędnie i moczopędnie
Koper włoski – owoce, działa wiatropędnie, moczopędnie, rozkurczowo, pobudza trawienie
Koper ogrodowy – ziele, działa wiatropędnie, spazmolitycznie, antyseptycznie
Kminek zwyczajny – owoce, działa spazmolitycznie, żółciopędnie, wiatropędnie, pobudza trawienie; istnieją doniesienia o stosowaniu olejku kminkowego w ilości 3-10 kropli dziennie w celu pobudzenia produkcji mleka
Melisa lekarska – liście działa uspokajająco, spazmolitycznie, antyseptycznie
Rutwica lekarska – kwitnące ziele, obniża poziom cukru we krwi
Pokrzywa zwyczajna – liść, działa moczopędnie, pobudzająco na produkcję hemoglobiny, przeciwbiegunkowo
Kozieradka – nasiona, pobudza przemianę materii; przy zastosowaniu wewnętrznym w czasie pobudzania laktacji mleko, mocz i pot matki nabierają charakterystycznego zapachu syropu klonowego
Rumianek pospolity – koszyczki kwiatowe, działa wiatropędnie spazmolitycznie, przeciwzapalnie
Werbena pospolita – liście, działa uspokajająco, moczopędnie, przeciwzapalnie
Ostropest plamisty – owoce, działa ochronnie na wątrobę
Inne zioła mlekopędne:
drapacz lekarski
chmiel zwyczajny
prawoślaz lekarski
malina właściwa
niepokalanek pieprzowy
Przepis na „domową” herbatkę laktacyjną
Po 20 g owoców kopru włoskiego, anyżu, kopru ogrodowego, kminku i ziela pokrzywy zalać wrzątkiem na 10 min.
Pić 3 razy dziennie po szklance.
Zioła hamujące laktację
Stosuje się je do wyhamowania laktacji u matki chcącej zakończyć karmienie piersią oraz w przypadku nadmiernej produkcji mleka (nawał, obrzęk piersi, nadprodukcja mleka powodująca problemy z karmieniem, krztuszenie się dziecka). Matka karmiąca nie powinna stosować tych ziół samodzielnie, tylko pod kontrolą lekarza, konsultanta lub doradcy laktacyjnego.
Do ziół hamujących laktację należy przede wszystkim:
mięta pieprzowa – zaleca się stosowanie herbatek, niezalecane jest stosowanie kropli mentolowych i cukierków z olejkiem mentolowym (mentol może być toksyczny dla dziecka)
szałwia lekarska – powinna być stosowana krótkotrwale ze względu na niekorzystne działanie na układ nerwowy
pietruszka, należy zwrócić uwagę również na nadmierne przyprawianie potraw liśćmi pietruszki
Piśmiennictwo:
Nehring-Gugulska M., Zukowska-Rubik M., Pietkiewicz A., Karmienie Piersią w Teorii i Praktyce. Podręcznik dla doradców i konsultantów laktacyjnych oraz położnych, pielęgniarek i lekarzy, Kraków 2012.
Comments